Thưởng trà là gì? 5 nguyên tắc trong nghệ thuật thưởng trà

Thưởng trà từ lâu đã trở thành một nét văn hóa độc đáo trong đời sống tinh thần của người Việt Nam và nhiều dân tộc châu Á. Không chỉ đơn thuần là việc uống trà để giải khát, thưởng trà còn là cả một nghệ thuật tinh tế, đòi hỏi người thưởng thức phải có sự am hiểu và tận tâm. Vậy chính xác thưởng trà là gì? Cùng Diệu Thanh Tea tìm hiểu chi tiết khái niệm và 5 nguyên tắc cần nắm trong nghệ thuật thưởng trà tại bài viết.

1. Thưởng trà là gì?

Thưởng trà là nghệ thuật thưởng thức trà một cách có ý thức, khi người uống không chỉ đơn thuần thưởng thức hương vị của trà mà còn cảm nhận được tinh thần và văn hóa ẩn chứa trong từng tách trà. Đây là quá trình tận hưởng trọn vẹn hương thơm, vị ngọt và cả những giá trị tinh thần mà trà mang lại.

Khác với việc uống trà thông thường, thưởng trà đòi hỏi người thưởng thức phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về không gian, thời gian và tâm thế. Mỗi động tác trong quá trình pha trà, rót trà và thưởng thức đều mang những ý nghĩa riêng, thể hiện sự tôn trọng đối với văn hóa trà đạo.

Nghệ thuật thưởng trà còn là cách để con người tìm về với những giá trị tinh thần sâu sắc, là dịp để suy ngẫm và tĩnh tâm giữa nhịp sống hối hả của cuộc sống hiện đại. Thông qua việc thưởng trà, người ta có thể tìm thấy sự bình yên và cân bằng trong tâm hồn.

2. 5 nguyên tắc quan trọng trong nghệ thuật thưởng trà

2.1. Đủ dụng cụ cần thiết

Một bộ dụng cụ thưởng trà chuẩn thường bao gồm ấm trà, chén trà, khay trà và các dụng cụ phụ trợ như túi lọc trà, thìa trà và khăn lau. Trong đó, ấm trà là dụng cụ quan trọng nhất, thường được làm từ tử sa hoặc sứ cao cấp để giữ nhiệt tốt và không làm ảnh hưởng đến hương vị của trà. Chén trà cũng cần được chọn lựa kỹ càng, với kích thước và chất liệu phù hợp để có thể thưởng thức trọn vẹn hương vị của từng trà riêng biệt.

Việc bảo quản và vệ sinh dụng cụ thưởng trà cũng là một phần không thể thiếu đối với người theo trà đạo lâu năm. Mỗi dụng cụ cần được lau chùi sạch sẽ sau khi sử dụng và cất giữ ở nơi khô ráo, thoáng mát để đảm bảo chất lượng của những lần thưởng trà tiếp theo.

2.2. Nắm bắt cách hãm trà chuẩn

Nghệ thuật hãm trà đòi hỏi sự tinh tế trong việc chọn nhiệt độ nước phù hợp cho từng loại trà, đúng nhiệt độ sẽ giúp chiết xuất được trọn vẹn hương vị của trà. Ví dụ, trà xanh thường được hãm ở nhiệt độ 70-80°C, trong khi trà đen có thể dùng nước sôi 95-100°C.

=> Xem thêm: Hãm trà là gì? Cách hãm trà chuẩn, đúng vị và dậy mùi thơm

Tỷ lệ giữa lượng trà và nước cũng cần được cân nhắc kỹ lưỡng để trà không bị nhạt khi thưởng thức mà cũng không quá đặc gây khó uống. Thông thường, người ta sử dụng khoảng 2-3g trà cho 100ml nước, tuy nhiên con số này có thể thay đổi tùy theo loại trà và sở thích cá nhân. Bên cạnh đó, thời gian hãm trà là yếu tố quyết định đến việc trà có bị đắng hay không. Trà xanh chỉ cần hãm trong 1-2 phút, trong khi trà đen có thể kéo dài đến 3-5 phút.

2.3. Nhấp từng ngụm để thưởng thức trọn vẹn tinh túy của trà

Khi thưởng thức trà – đặc biệt là với trà sen, cách nhấp từng ngụm nhỏ sẽ giúp người uống cảm nhận được trọn vẹn hương vị. Trước tiên, hãy quan sát màu sắc của nước trà, sau đó nhẹ nhàng hít hương thơm tỏa ra từ chén trà để cảm nhận được mùi hương đặc trưng.

Khi đưa trà lên môi, chỉ nhấp một ngụm nhỏ và để trà lan tỏa khắp khoang miệng. Lúc này, các giác quan vị giác sẽ lần lượt cảm nhận được các tầng hương vị khác nhau của trà: vị chát ban đầu, vị ngọt hậu và cả dư vị còn đọng lại sau khi nuốt. Dù lưỡi là bộ phận rất nhạy nhận ra vị nhưng khi uống quá nhiều nước trà trong một lần sẽ khiến các thụ thể của lưỡi không kịp cảm thụ tầng tầng lớp lớp hương vị tự nhiên của trà.

Quá trình thưởng thức trà nên diễn ra theo ba giai đoạn: thưởng thức hương thơm, cảm nhận vị trà và tận hưởng dư vị. Mỗi giai đoạn đều mang đến những trải nghiệm khác nhau, góp phần tạo nên trọn vẹn nghệ thuật thưởng trà. Đừng cố uống trà theo cách hấp tấp, vội vã mà hãy uống theo cách từ tốn, chậm rãi bạn nhé.

2.4. Tập trung khi thưởng trà

Không gian thưởng trà lý tưởng cần yên tĩnh, thoáng đãng và sạch sẽ. Nên chọn nơi có ánh sáng tự nhiên, tránh những nơi ồn ào hoặc có nhiều người qua lại để có thể tập trung tốt nhất vào việc thưởng trà. Tâm thế người thưởng trà cần phải thật thư thái, buông bỏ những lo toan trong cuộc sống, đi vào trạng thái tĩnh tâm. Đây là thời điểm để tận hưởng khoảnh khắc hiện tại, tập trung vào từng động tác pha trà và cảm nhận hương vị trà một cách trọn vẹn.

2.5. Cảm nhận sự tồn tại của bản thân bên tách trà

Thưởng trà là cơ hội để thực hành thiền, khi người thưởng trà có thể tập trung vào hơi thở và cảm nhận từng khoảnh khắc trôi qua. Mỗi động tác từ việc rót trà, nâng chén đến nhấp môi đều được thực hiện một cách có ý thức và từ tốn, giúp con người tìm lại sự cân bằng giữa cuộc sống hối hả và những phút giây tĩnh lặng để nuôi dưỡng tâm hồn.

Mối liên kết giữa người và trà được thể hiện qua việc cảm nhận sự thay đổi của hương vị trà theo thời gian và nhiệt độ. Quá trình này giúp người thưởng trà hiểu rõ hơn về bản chất của sự vô thường và giá trị của việc sống, ý nghĩa về sự tồn tại của bạn thân trong hiện tại. Qua giây phút thưởng trà, bạn sẽ gỡ rối được nhiều điều, tháo bỏ sự yếu lòng, ủ ê sau một thời gian dài không thể cảm nhận được chính cảm xúc của bản thân trước áp lực cuộc sống bộn bề lo âu.

3. Các yếu tố cần lưu tâm khi thưởng trà là gì?

• Trà có hương vị tuyệt vời nhất khi được thưởng thức ngay sau khi hãm.
• Thời điểm lý tưởng để thưởng trà là vào sáng sớm, khi không yên tĩnh và tâm trí tỉnh táo. Đây cũng là lúc các giác quan của con người nhạy bén nhất, có thể cảm nhận được những sắc thái tinh tế trong hương vị của trà.
• Quy cách mời trà thể hiện sự tôn trọng và tinh tế trong văn hóa trà đạo. Do đó, Người mời trà cần thể hiện sự chuyên nghiệp trong thao tác, cử chỉ cầm ấm, rót trà đến chuyển chén trà cho khách.
• Văn hóa mời trà có sự khác biệt giữa các vùng miền, đất nước, quốc gia nên hãy trang bị đủ kiến thức về sự chênh lệch nhỏ đấy để có thể thích ứng và thể hiện sự tôn trọng với văn hóa địa phương.

Thưởng trà là gì? Đó chính là nghệ thuật tận hưởng cuộc sống thông qua từng tách trà thơm. Bằng cách tuân thủ những nguyên tắc cơ bản và thực hành thường xuyên, bạn sẽ dần khám phá được vẻ đẹp tinh tế trong văn hóa thưởng trà. Hãy để mỗi tách trà trở thành một khoảnh khắc thư giãn, một cơ hội để tận hưởng những giây phút bình yên trong cuộc sống bận rộn hàng ngày bạn nhé.