Hãm trà là gì? Cách hãm trà chuẩn, đúng vị và dậy mùi thơm

Trà từ lâu đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa thưởng thức đồ uống của người Việt Nam. Để có được một ấm trà thơm ngon đúng điệu, việc nắm vững kỹ thuật hãm trà là gì là vô cùng quan trọng. Hãy cùng Diệu Thanh tìm hiểu chi tiết về những bí quyết trong cách hãm trà chuẩn để có được tách trà hoàn hảo.

1. Hãm trà là gì?

Hãm trà hay còn gọi là ủ trà, trong đó lá trà được ngâm trong nước nóng với nhiệt độ và thời gian được kiểm soát chặt chẽ. Khác với việc pha trà thông thường – không cầu kỳ về thời gian, hãm trà đòi hỏi sự tỉ mỉ và chính xác. Hãm trà chỉ kéo dài trong một thời gian ngắn vừa tới (30 – 60s) để các hợp chất có trong lá trà được giải phóng từ từ, trọn vẹn vào nước nóng, tạo nên một hỗn hợp cân bằng giữa caffeine, polyphenol và các hợp chất tạo hương phục vụ thưởng thức ngay.

Khi bạn nắm được cách hãm trà đúng chuẩn không chỉ giúp giữ trọn vẹn tinh túy của trà mà còn tạo ra một ly trà thơm ngon, không bị chát hoặc nhạt nhẽo, tôn lên đặc trưng của từng loại trà khác nhau. Đây là lý do vì sao các nghệ nhân trà đạo luôn coi trọng kỹ thuật hãm trà trong nghệ thuật thưởng trà.

2. 3 yếu tố chính ảnh hưởng đến chất lượng hãm trà là gì?

2.1. Nhiệt độ nước

Nhiệt độ nước đóng vai trò quyết định trong việc chiết xuất hương vị từ lá trà. Mỗi loại trà sẽ cần một nhiệt độ nước khác nhau để có thể phát huy tối đa hương vị và dưỡng chất. Chẳng hạn như trà xanh cần nhiệt độ thấp hơn (70-80°C) để tránh vị đắng, trong khi trà đen có thể chịu được nhiệt độ cao hơn (90-95°C).

Việc kiểm soát nhiệt độ nước không chỉ ảnh hưởng đến vị trà mà còn tác động trực tiếp đến màu sắc của nước trà. Cách hãm trà với nước quá nóng có thể làm cháy lá trà, khiến trà có vị đắng khó chịu, trong khi nước không đủ nóng sẽ không thể giúp lá trà giãn nở giải phóng dưỡng chất cùng mùi hương đậm đặc trưng.

2.2. Lượng trà khi hãm

Tỷ lệ giữa lượng trà và nước là yếu tố quan trọng thứ hai quyết định chất lượng của tách trà khi hãm. Thông thường, tỷ lệ lý tưởng là 2-3 gram trà cho 100ml nước, tuy nhiên con số này có thể thay đổi tùy theo loại trà và sở thích cá nhân. Nếu định lượng trà quá nhiều sẽ khiến nước trà trở nên đậm đặc, chát gắt cuống họng và khó uống. Ngược lại, nếu dùng quá ít trà sẽ khiến nước trà nhạt nhẽo, không thể hiện được đặc trưng của loại trà mà bạn hãm.

Để định lượng chính xác, bạn nên sử dụng cân hoặc thìa đong chuyên dụng. Đối với người mới bắt đầu, có thể áp dụng nguyên tắc “một nhúm trà cho một chén nước” trong quy cách hãm trà, sau đó điều chỉnh dần theo khẩu vị. Với lượng trà đúng chuẩn khi hãm sẽ cho bạn một quá trình, trải nghiệm thưởng trà tuyệt vời.

2.3. Thời gian hãm trà (Hãm trà bao lâu?)

Thời gian hãm là yếu tố then chốt quyết định đến hương vị cuối cùng của tách trà. Mỗi loại trà có thời gian hãm khác nhau, phụ thuộc vào kích thước lá trà và mức độ oxy hóa của chúng. Việc nắm vững hãm trà bao lâu sẽ giúp bạn tránh được tình trạng trà quá đậm hoặc quá nhạt.

Một trong những dấu hiệu để nhận biết trà đã hãm đủ thời gian là quan sát màu nước và hương thơm tỏa ra. Khi trà đạt đến độ hãm lý tưởng, hương thơm sẽ lan tỏa đều và màu nước trà có độ trong vừa phải. Nếu để ý kỹ, bạn sẽ thấy lá trà từ từ chìm xuống đáy khi đã hãm đủ thời gian.

3. Cách hãm trà chuẩn, đúng vị và dậy hương thơm

3.1. Cách hãm trà sen

Trà sen là loại trà thơm đặc trưng của người Việt, được tạo nên từ sự kết hợp tinh tế giữa trà xanh và hương sen tự nhiên. Để hãm trà sen đúng cách, nhiệt độ nước cần duy trì ở mức 85-90°C, giúp giữ nguyên hương thơm của sen mà không làm mất đi vị đặc trưng của trà xanh.

Quy cách hãm trà sen cần được thực hiện tỉ mỉ, bắt đầu bằng việc tráng ấm và chén bằng nước sôi để khử trùng và làm ấm dụng cụ. Tiếp đến, cho trà vào ấm theo tỷ lệ 3 gram trà cho 150ml nước. Đổ nước sôi vào và hãm trong khoảng 3-4 phút để có được vị trà cân bằng nhất. Một bí quyết để trà sen thơm ngon hơn là nên hãm trà trong ấm tử sa hoặc ấm sứ, những chất liệu này giúp giữ nhiệt tốt và không làm ảnh hưởng đến hương vị nguyên bản của trà.

3.2. Cách hãm trà xanh

Trà xanh là loại trà nhạy cảm nhất với nhiệt độ, đòi hỏi sự tinh tế trong khâu hãm trà. Nhiệt độ nước lý tưởng cho trà xanh là 70-80°C (đợi nước sôi nguội khoản 3-4 phút), cao hơn sẽ làm mất đi vị umami đặc trưng và tạo ra vị đắng không mong muốn. Thời gian hãm trà xanh theo đó cũng khá ngắn, chỉ từ 1-2 phút cho lần hãm đầu tiên nhằm tạo ra vị chát nhẹ dễ chịu và hương thơm tự nhiên. Các lần hãm tiếp theo có thể tăng thời gian lên 30 giây để có được vị trà đậm đà hơn nếu thích.

Khi hãm trà xanh, bạn nên sử dụng bình thủy tinh trong suốt hoặc ấm sứ trắng để dễ dàng quan sát màu nước trà. Màu trà xanh chuẩn sẽ có sắc vàng nhạt trong veo, không đục và có ánh xanh nhẹ khi nghiêng bình.

3.3. Cách hãm trà táo đỏ

Trà táo đỏ dạo gần đây được giới trẻ ưa chuộng nhờ vị ngọt thanh và hương thơm thoang thoảng rất dễ chịu từ các loại thảo mặc được kết hợp cùng táo đỏ Tân Cương, mang lại nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Cách hãm trà táo đỏ chuẩn cần nhiệt độ nước sôi cao đạt 95-100°C để có thể chiết xuất được các dưỡng chất từ táo đỏ và các thành phần thảo mộc khác.

Quy trình hãm trà táo đỏ bắt đầu bằng việc rửa sạch táo đỏ dưới vòi nước để loại bỏ bụi bẩn. Tỷ lệ thích hợp là 2-3 quả (tương đương 10-15 lát táo đỏ mỏng) cho 500ml nước. Thời gian hãm trà táo đỏ có thể kéo dài từ 10-15 phút để đạt được màu nước ánh đỏ đặc trưng và vị ngọt dịu tự nhiên. Hãy thưởng thức trà táo đỏ ngay khi còn ấm nóng sẽ phát huy công dụng thư giãn tinh thần, tăng cường hệ miễn dịch của nó tốt nhất.

3.4. Cách hãm trà ô long

Trà ô long với đặc tính bán oxy hóa đòi hỏi kỹ thuật hãm riêng biệt để phát huy trọn vẹn hương vị. Nhiệt độ nước thích hợp cho trà ô long dao động từ 85-95°C và trà ô long xanh cần nhiệt độ thấp hơn so với ô long nâu.

Để cách hãm trà ô long chuẩn chỉ, bạn nên tráng trà – đổ một lượng nhỏ nước sôi vào trà và đổ ngay ra để “đánh thức” lá trà nở ra. Sau đó mới tiến hành hãm trà chính thức trong thời gian 5-7 phút cho lần hãm đầu tiên. Kỹ thuật tráng trà này giúp lá trà mở ra hoàn toàn và giải phóng hương vị tốt hơn khi hãm.

Đặc biệt, trà ô long có thể hãm nhiều lần, mỗi lần mang lại một tầng hương vị khác nhau nhưng đều rất thơm ngon. Bạn cũng có thể cho thêm mật ong hoặc lát chanh trước khi thưởng thức.

3.5. Cách hãm trà đen

Trà đen là loại trà đã qua quá trình oxy hóa (lên men) hoàn toàn, có hương vị đậm đà và màu sắc đỏ cam/nâu sẫm đặc trưng. Cách hãm trà đen bùng vị, nhiệt độ nước cần thật sôi đạt 95-100°C, giúp chiết xuất được các hợp chất tạo vị và màu sắc một cách trọn vẹn.

Đối với trà đen, tỷ lệ chuẩn là 2-3 gram trà cho 200ml nước. Thời gian hãm cũng dài hơn các loại trà khô thông thường, lên đến 7-10 phút và lúc màu nước trà chuyển dần từ nâu nhạt sang nâu đỏ đậm cùng với hương thơm lan tỏa mạnh mẽ tức là thời điểm chín mùi để thưởng thức.

4. Lợi ích khi hãm trà đúng chuẩn là gì?

4.1. Tận dụng tối đa dưỡng chất của trà

Khi bạn nắm vững cách hãm trà đúng cho từng loại, các hợp chất có lợi như polyphenol, catechin và các chất chống oxy hóa được giải phóng một cách tối ưu vào nước. Nhiệt độ và thời gian hãm phù hợp giúp bảo toàn các vitamin và khoáng chất quan trọng, đồng thời không làm biến đổi cấu trúc của các dưỡng chất nhạy cảm với nhiệt.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc hãm trà đúng cách có thể tăng khả năng chiết xuất các hợp chất có lợi lên đến 20-30% so với phương pháp pha trà thông thường. Ngoài ra, kỹ thuật hãm trà chuẩn còn giúp kiểm soát được lượng caffeine giải phóng vào nước, tạo ra một tách trà cân bằng, vừa có tác dụng tỉnh táo vừa không gây kích thích quá mức cho cơ thể.

4.2. Đạt được hương vị hoàn hảo

Hãm trà đúng cách sẽ tạo ra sự cân bằng tuyệt vời giữa các thành phần tạo vị trong trà. Vị chát, ngọt, đắng và hương thơm được phối trộn một cách hài hòa, mang lại trải nghiệm thưởng thức trọn vẹn. Khi được hãm ở nhiệt độ và thời gian thích hợp, mỗi loại trà sẽ bộc lộ được đặc tính riêng của mình. Ví dụ như trà sen tỏa hương sen thanh khiết, cho bạn cảm giác được kết nối với thiên nhiên mạnh mẽ, trà xanh sẽ giữ được vị umami tinh tế hay trà đen sẽ có độ đậm đà vừa phải mà không bị chát gắt.

Thông qua bài viết này, chúng ta đã cùng tìm hiểu về khái niệm hãm trà là gì và cách hãm trà chuyên biệt cho từng loại trà phổ biến như trà sen, trà xanh, trà táo đỏ, trà ô long và trà đen. Chia sẻ nếu bạn thấy thông tin Diệu Thanh Tea đưa ra là hữu ích nhé!